تجلیل از ١٢ شاعر و نویسنده فقید انقلاب و دوران دفاع مقدس در مشهد

رئیس حوزه هنری مشهد گفت: این دوازده هنرمند از نامداران و فعالان حوزه ادبیات انقلاب اسلامی بودند و از همان ابتداء انقلاب، بر عهدی که بسته بودند، ماندند و در راه ایجاد و حمایت از ادبیات انقلاب اسلامی، گامهای مؤثری برداشتند.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری حیات از مشهد، محفلی شاعرانه با عنوان "یادهای زلال" به یاد جمعی از شاعران انقلاب مشهد همچون شهید زارعی از سوی انجمن ادبی رضوی موسسه آفرینش های هنری آستان قدس رضوی و با همکاری مرکز آفرینش های ادبی حوزه هنری تبلیغات اسلامی در مجتمع امام خمینی (ره) مشهد برگزار شد.محسن مؤمنیشریف، رئیس حوزه هنری در ابتداء همایش گفت: این دوازده هنرمند از نامداران و فعالان حوزه ادبیات انقلاب اسلامی بودند و از همان ابتداء انقلاب، بر عهدی که بسته بودند، ماندند و در راه ایجاد و حمایت از ادبیات انقلاب اسلامی، گامهای مؤثری برداشتند؛ این مراسم، تنها قدردانی کوچکی از این هنرمندان انقلابی است.وی "یادهای زلال" را فرصتی برشمرد که می تواند یادآور شاعران و نویسندگانی باشد که در ادبیات فارسی و به خصوص معاصر و انقلاب تأثیرگذار بوده اند. مومنی افرادی چون نصر الله مردانی و حسین حداد را پرچمداران شعر و داستان دانست که برای یاری دین و انقلاب از هیچ کوششی دریغ نکردند.علیرضا قزوه، شاعر و مدیر مرکز آفرینشهای هنری حوزه هنری گفت: محمدرضا آقاسی چهرهای است که حق شعر را ادا کرده و نامش در تمام کشور پیچیده و همه با شعر او آشنا هستند. وی افزود: امیدوارم این حرکت ادامه یابد تا در سال آینده از دیگر بزرگان هنر انقلاب در شهر مقدس مشهد، که بهترین محل برای برگزاری این مراسم است، تقدیر کنیم. قزوه از شاهرخ اورامی به عنوان یک عنصر تأثیرگذار در وحدت میان شیعه و سنی یاد و او را تمجید کرد.در ادامه همسر شهید احمد زارعی گفت: حضور مداوم و معنوی "احمد" در سالیان پس از شهادتش همواره راهگشای زندگی ما بوده است.گفتنی است: در این مراسم، خانوادههای شاعران و نویسندگان فقید، به همراه جمعی از شاعران و ادیبان استان، همانند علی باقراده، حاج محمود اکبرزاده، سید رضا مؤید، امیر برزگر، هادی منوری، مجید نظافت، محمد جواد غفورزاده (شفق)، غلام رضا شکوهی و نیز علی رضا قزوه حضور داشتند. لازم به ذکر است در این مراسم از خانواده این دوازده هنرمند انقلاب اسلامی تقدیر به عمل آمد که به این بهانه نگاهی کوتاه و گذرا به زندگی این اسطوره های انقلاب داریم:امیرحسین فردی؛ امیر ادبیات انقلابمتولد مهرماه ١٣٢٨ در روستای قرهتپه واقع در دامنههای جنوبی سبلان، سال آخر دبیرستان، اکبر رادی معلم انشایش اولین مشوقاش بود و همان سال رمانی چهارصد صفحهای نوشت: "زیر دیوار سبلان". از طریق او با آثار آلاحمد و ساعدی آشنا شد. در بانک صادرات استخدام شد و همان سالها پایش به مسجد محله هم باز شد؛ روزها در بانک و عصرها در کتابخانه مسجد بود. مطالعات جدیتر را آغاز کرد و در جایگاه هدایت جوانان و نوجوانان علاقمند به کتابخوانی و قصهنویسی هم قرار گرفت. در سال ٥٦ که سهام بانک به یک صهیونیست واگذار شد، استعفا داد و تماموقت به خدمت کتابخانه و فعالیت فرهنگیاش، که آنروزها رنگ و بوی انقلابی هم گرفته بود درآمد. در آبان٥٨ به حوزه اندیشه و هنر اسلامی پیوست و با همراهی شهید جعفر بیگلو و مخلباف، بخش ادبیات داستانی را بنیانگذاری کرد و "سوره بچههای مسجد" را در حوزه ادبیات کودک و نوجوان منتشر کرد. راهاندازی جشنواره کتاب سال شهید حبیب غنیپور، جلسات داستاننویسی مسجد جوادالائمه (ع)، سردبیری کیهان بچهها و تشکیل انجمن نویسندگان کودک و نوجوان و نیز انجمن قلم ایران از جمله کارهای فردی بوده است. در سال١٣٨١ با حضور مجدد در "حوزه هنری"؛ کارگاه قصه و رمان را به راه انداخت و تلاشهایش برای رونق ادبیات انقلاب اسلامی به "جشنواره داستان انقلاب اسلامی" انجامید و در سال١٣٨٧، نشان درجه یک هنری را گرفت. در شهریور١٣٨٩ مدیر دفتر آفرینشهای ادبی حوزه هنری شد و تا پایان عمر، یعنی غروب پنجم اردیبهشت١٣٩٢ در کنار مدیریت کیهان بچهها در آنجا نیز خدمت کرد. آشیانه در مه، سیاهچمن، اسماعیل، گرگسالی و ... از او بهجا مانده است.نصر الله مردانی؛ شاعر بوستان مردانگیدر سال١٣٢٦ در کازرون به دنیا آمد و کودکی و تحصیلات خود را در همانجا به پایان برد. به دلیل مسئولیتهای فرهنگی، بسیاری از اوقات خود را در تهران میگذراند. رویکردش به شعر، به سال١٣٣٧ بازمیگردد و هم زمان با پیروزی انقلاب اسلامی به صورت جدیتر به فعالیت پرداخت و همکاریهای خود را با حوزه هنری آغاز کرد.مردانی سرپرستی انجمن ادبی شاعران انقلاب اسلامی شیراز را برعهده داشت. از آغاز دفاع مقدس در بسیاری از سفرهای شاعران به منظور شعرخوانی در نقاط مختلف جبهه شرکت میکرد و در شبهای شعر دفاع و مقاومت حضوری فعال داشت. وی را میتوان شاعر انقلاب نامید؛ چراکه تمامی کتابهای شعرش در ٢٨ سال گذشته درباره مفاهیم انقلاب و مذهب است. کتاب خوننامه اش در سال۸۲ به عنوان کتابسال معرفی شد و از وی بهعنوان چهره ماندگار تقدیر بهعمل آمد.از مردانی آثاری غیر از شعر نیز باقی مانده؛ از جمله تصحیحی ذوقی از دیوان حافظ با عنوان "حافظ از نگاه مردانی" و نیز کتابهای گل باغ آشنایی، شهیدان شاعر، چهارده نور ازلی، آتشنی، خون نام پاک، ستیغ سخن، غزل در آیینه انقلاب، قیام نور، الماس آب و ... . در آخرین روزهای زندگی خود در سال ١٣٨٢ خواست تا به کربلا برود؛ پس به همراه همسر و دامادش به کربلا رفت و در همانجا پس از یک دوره بیماری طولانی درگذشت. پیکرش را در کازرون، در بوستانی به نام خودش، به خاک سپردند.شاهرخ اورامی ؛ آینه وحدت شاهرخ اورامی هنرمند و شاعر کردستانی متخلص به ماموستا اهون متولد ١٣٣٢ در سنندج است. از آثار او میتوان به تولای علی (ع) در فرهنگ کردهای اهلسنت جهان، شعاع مهر حسین (ع)، دیوان شعر کردی فاطمی و علوی، تولای حسین (ع) در ادب اهلتسنن و تو را من دوست دارم اشاره کرد. او یکی از شاعران فعالی بود که در حوزه ادبیات کردی و فارسی آثار بسیاری دارد. اورامی سال ٩١ در سن ٥٩ سالگی به دلیل ایست قلبی در بیمارستان توحید سنندج درگذشت. این هنرمند پس از انتقال به بیمارستان به دلیل حمله قلبی، از دنیا رفت و در بهشت محمدی سنندج به خاک سپرده شد.اورامی سه روز پیش از مرگش در شعری وصف حال خود را چنین بیان کرد: روز مرگم گریه لازم نیست/ لبخندی بزن!/ بازدید من از این سیاره پایان یافته است. محمدحسینی وزیر فرهنگ و ارشاد وقت در پیامی درباره اورامی مینویسد: ... یکی از بهترینهای اهل تقریب به قرب جوار حضرت حق، رحل اقامت افکند. او که بندبند وجودش سرشار از عشق به آلالله بود و در ولای حسین (ع) میسرود، حیف بود که بدین زودی از دستش دهیم. مرحوم اورامی آینه تمامنمای وحدت بود و سر تا پا شور و حدت، در مقابله با جهل و تنازع و تفرقه! وی نهتنها خود سالاری قافله مهرورزی به ساحت قدس آلالله را با اشتیاق برعهده گرفته بود، بلکه بار دیگر رهروان را نیز بر دوش تعهد کاروان هموار میکرد.احمد زارعی؛ ستاره بوداحمد زارعی در سال ١٣٣٧ در قائنات به دنیا آمد. وی در هشت سال دفاع مقدس در شورای فرماندهی کردستان به همراه شهید همت، سردار رحیم صفوی و شهید صیاد شیرازی حضور داشت. زارعی از جمله چهرههای تاثیرگذار شعر انقلاب و دفاع مقدس است؛ شاعری که در همان دوره کوتاه حضورش در جلسات شعر حوزه هنری خراسان و مشهد، شاعران بسیاری را شیفته خودش کرد و بر بسیاری از بزرگان شعر امروز، مستقیم یا غیرمستقیم تاثیرگذار بود. زارعی در زمینه فعالیتهای اجرایی ادبی هم کارهایی از جمله انتشار مجلات ادبی، برگزاری کلاسهای فلسفه هنر، برگزاری کلاسهای زبان انگلیسی برای شاعران و پایهگذاری کنگره شعر دفاع مقدس را در کارنامه دارد . او ١٩دی ماه سال١٣٧٣ به دلیل عوارض ناشی از حملات شیمیایی دارفانی را وداع گفت. در سال ١٣٧٣ کتاب "وه چه عطر شگفتی" توسط دوستان احمد زارعی که در برگیرنده اشعار و خاطرات و سوگسرودههای دوستان وی بود منتشر شد. محمدحسین جعفریان و محمدکاظم کاظمی، دو تن از شاگردان احمد زارعی در سال ١٣٨٩ مجموعهای از اشعار وی را که سالها به محاق فراموشی سپرده شده بود با عنوان "شیری در قفس٩٠٢" توسط انتشارات سوره مهر منتشر کردند. کتاب "ستاره احمد" آخرین اثری است که به همت مصطفی محدثیخراسانی درباره زندگی و آثار شهید زارعی گردآوری و توسط انتشارات سوره منتشر شد و ٢٠ دیماه امسال در مراسم گرامیداشت او در تهران رونمایی شد.محمدرضا آقاسی؛ بر مدار عشقمحمدرضا آقاسی، متولد ١٣٣٨ در تهران، به علت اختلاف نظر با مسئولان هنرستان تجسمی ادامه تحصیل نداد و به مدرک سیکل اکتفا کرد. او پیش از انقلاب، در سالهای ٥٥ و ٥٦ به عضویت انجمنهای ادبی آن زمان درآمد و بعد از انقلاب نیز از محضر اساتیدی چون مهرداد اوستا و یوسف میرشکاک استفاده نمود. وی از سال ٥١ شروع به سرودن شعر نمود؛ اما عمده اشعار وی متعلق به سالهای ٦٨ به بعد است. آقاسی مدتی نیز در جبهههای جنگ در مناطق شوش دانیال و جزیره مجنون و سه راه جفیر و شلمچه بود. از وی که با مثنوی بلند شیعهنامه در جامعه شناخته شد، مجموعه شعرهای "بر مدار عشق" و "حق نمک" به جا مانده است. شعر او درباره امام زمان (عج) که با عنوان "شاید این جمعه بیاید" یکی از ماندگارترین شعرهای این شاعر است. محمد رضا آقاسی، شاعر و مثنوی سرای آیینی، در سن٤٦ سالگی، بامداد سه شنبه سوم خرداد ماه ٨٤ به علت عارضه قلبی در مرکز تخصصی قلب تهران دار فانی را وداع گفت. پیکر وی ٥ خردادماه از مقابل معراج الشهداء تهران تشییع و در قطعه ۲۵ شهیدان بهشتزهرا (س) به خاک سپرده شد.احمد کمالپور ؛ کمال شعر خراسانمتخلص به کمال در سال ١٢٩٧ در مشهد دیده به جهان گشود و از پنج سالگی در مکتبخانه شیخ موسی و در محلههای سرشور به آموختن قرآن، دیوان حافظ و گلستان و بوستان سعدی روی آورد و سپس در مدرسه نظمیه (ابنیمین)، تحصیلات دوره ابتدایی را سپری کرد. تا سال ١٣١٠ که پدرش در قید حیات بود، روزها را به تحصیل و شبها را به خواندن شاهنامه حکیم توس نزد پدر میگذراند. با درگذشت پدر مجبور به ترک تحصیل شد و در منزل داییاش که سرپرستیاش را به عهده گرفته بود، به مطالعه و تتبع در شاهنامه ادامه داد. استاد کمالپور اشتغال به کار را با کفاشی در بازار آغاز کرد؛ اما در بازار توفیقی نیافت. حرفه کفاشی را رها کرد و به انجمنهای ادبی پیوست. پس از فوت استاد فرخ، استاد کمال تا آخرین روزهای زندگی، مسئولیت انجمن ادبی آستان قدسرضوی را در صحن جمهوری حرم مطهر امام رضا (ع) عهدهدار گردید. او سرانجام در روز چهارشنبه ٢٣ شهریور ١٣٧٩، در بیمارستان امامرضا (ع) مشهد ، بر اثر عارضه قلبی درگذشت و در مقبرهالشعراء توس به خاک سپرده شد.تیمور ترنج ؛ در فکر غیبت پروانههاتیمور ترنج متولد سال١٣٣٣ در شهرکرد بود. وی در سال ١٣٥٥ برای تحصیل در دورههای زبان، برق و الکترونیک به آمریکا رفت و در سال ١٣٥٧ به خرمشهر بازگشت. ترنج در سال ١٣٧٩ به عنوان شاعر برگزیده دفاع مقدس مورد تقدیر قرار گرفت. منوچهر آتشی شاعر نامدار معاصر درباره این شاعر فقید گفته است: ترنج در بین معاصران خودش از موقعیت شعری خوبی برخوردار بود و به شکل قابل توجهی توانست در زمان خودش شعری تأثیرگذار و حسی بر مخاطبان ارائه کند. ضایعه مرگ او تا مدتها در بدنه شعر جوان ما محسوس خواهد بود. اولین مجموعه شعر او با عنوان "صدای مردم ژرفا" در سال ١٣٧٢ توسط نشر نوید منتشر شد. تو چقدر شبیه شعرهای من گریه میکنی، اوقات دریا همیشه آبی نیست، گزیدهی ادبیات معاصر شماره ٥٠ و اصلا به فکر غیبت پروانهها مباش، از دیگر مجموعههای منتشر شده او هستند. وی خردادماه ١٣٨٢ به دلیل بیماری کبد درگذشت و در زادگاهش هفشهجان از توابع شهرکرد به خاک سپرده شد.غلامرضا قدسی ؛ شاعر مبارزغلامرضا میرزاجانی، متخلص به قدسی که بعدها نام خود را به قدسی نژاد تغییر داد، مشهور به غلامرضا قدسی مشهدی، در سال ١٣٠٤ شمسی در مشهد به دنیا آمد. او در دروس ادبی ادیب نیشابوری ثانی شرکت جست و فقه و اصول را نزد سید هاشم قزوینی فراگرفت. از شانزده سالگی به سرودن شعر پرداخت و پس از مدتی با همکاری دوستانش به تأسیس انجمن ادبی فردوسی مشهد اقدام نمود. قدسی مشهدی دلبسته غزل به سبک هندی بود و شیوههای دیگر را نیازمود. فعالیت سیاسی او از زمان مصدق آغاز شد و با زبان شعر از نهضت ملی ایران حمایت کرد و پس از کودتای ٢٨مرداد نیز به مبارزه با رژیم پهلوی پرداخت؛ دوبار دستگیر شد و چهار سال در زندان بود و پس از زندان به ترجمه و تصحیح کتب اشتغال ورزید. استاد قدسینژاد پس از پیروزی انقلاب به تدریس در دانشکده ادبیات دانشگاه مشهد مشغول بود. یاران پیامبر، شعر امروز و غزل معاصر خراسان از آثار اوست. غلامرضا قدسی سرانجام در ٢١ آذر ١٣٦٨ شمسی در ٦٤ سالگی درگذشت و در یکی از غرفههای حرم مطهر امامرضا (ع) به خاک سپرده شد. قاسم سرویها؛ سرو شعر خراسانمتولد ١٣٠٤ در مشهد بود و تا کلاس سوم دبستان تحصیل کرد؛ اما به دلیل مشکلات آن روزها در نانوایی پدر مشغول به کار شد تا در ١٦ سالگی دوباره به کسب علم بپردازد. سالها بعد در کنکور شرکت کرد و موفق شد در رشته الهیات لیسانس بگیرد. در سال٦٠ از اداره آموزش و پرورش به اداره ارشاد منتقل شد و مدتی به عنوان مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان به امور فرهنگی پرداخت و سرانجام در سال ٦٢ بازنشسته شد. پس از دو سال در دانشگاه تازه تأسیس رضوی به عنوان معاون اداری مالی تا سال ٦٧ به خدمت پرداخت. سرویها بارها در محضر علامه فقید امینی صاحب کتاب گرانقدر الغدیر شعر خواند و از سوی ایشان مورد تفقد قرار گرفت. ادامه شاعریاش مصادف بود با آشنایی با شاعران و بزرگان مشهد که از آن میان میتوان به مقام معظم رهبری اشاره کرد که آن زمان در مشهد حضور داشتند . وی در جلسات شعر در محضر مقام معظم رهبری در سالهای پیش از انقلاب بارها شعر خواند. سرویها در سال٦٧ بخشی از سرودههایش درباره جبهه، جنگ و شهادت را در مجموعهای بهنام "سروستان" که تنها کتابش نیز هست، جمعآوری کرد. او سالها دبیری شورای شعر انجمن ادبی رضوی موسسه آفرینشهای هنری آستان قدسرضوی را برعهده داشت و چهارم دیماه ٩١، پس از مدتی بستری در بیمارستان، به دلیل کهولت سن و سکته مغزی، در ٨٧ سالگی درگذشت.ذبیح الله صاحب کار؛ عالمِ شاعرمتخلّص به "سهی" در خرداد ١٣١٣ در روستای دولتآباد، واقع در ٣٠ کیلومتری تربت حیدریه دیده به جهان گشود. تحصیلات ابتدایی را در دبستان روستا طی کرد و بعد به تحصیل حوزوی روی آورد و در ضمن تحصیل، مسئولیت برخی از امور مدرسه را به عهده گرفت. وی پس از چهار پنج سال اقامت در تربتجام به تأکید و راهنمایی مرحوم قدسی، رهسپار مشهد شد و تا سال ١٣٤٠ به تکمیل تحصیلات حوزوی پرداخت و پس از آن در مشهد به خدمت آموزش و پرورش درآمد. مرحوم صاحبکار پس از انقلاب اسلامی با توجه به چهره موجه و پشتوانه آثار مذهبی و متعهد خود در بسیاری از مجامع و محافل ادبی به عنوان چهرهای پیشرو حضور داشت و مسئولیتهای مختلفی از جمله: ریاست شورای سیاستگذاری شعر خراسان، ریاست شورای شعر ارشاد ، مشاور ادبی مدیر کل ارشاد خراسان و ... را بر عهده داشت. استاد صاحبکار علاوه بر سرودن شعر در کارهای پژوهشی و تحقیقی نیز همّت وافری داشت و از جمله کارهای وی می توان به تصحیح تذکره عرفات العاشقین و عرفات العارفین تقی الدین اوحدی و نیز تصحیح دیوان مشفقی بخارایی در پژوهشگاه عاشوراء اشاره کرد. ذبیح الله صاحبکار در اسفند ماه ١٣٨١ شمسی بر اثر سکته مغزی و قلبی، فوت کرد و مقبره الشعراء توس به خاک سپرده شد.سید محمد خسرونژاد؛ چراغ لالهمتخلص به خسرو در سال ١٣١١ در مشهد تولد یافت و از نوجوانی به حرفه نجاری روی آورد و در جوانی موفق به اخذ دیپلم ادبی شد. مرحوم ذبیح الله صاحبکار درباره شعر و شخصیت خسرو اینگونه مینویسد: قبل از پیروزی انقلاب در یکی از محافل ادبی خراسان با چهره سرایندهای مذهبی و انقلابی آشنا شدم که از سالهای پیش سرودههای ایشان را از مداحان و دیگران شنیده بودم و دیدارش را آرزو داشتم. خسرو که از فرهنگیان با سابقه آموزش و پرورش بود و اینک به افتخار بازنشستگی نائل آمده، از سرایندگانی است که در محافل ادبی به ویژه در جامعه مذهبی، از حسن شهرت برخوردار است؛ چنان که نیاز به معرفی بیشتر ایشان نمیباشد. سرودههای ایشان که شامل مدایح و مراثی اهلبیت اطهار (ع)، پند و اندرز یا غزلهای عرفانی و اخلاقی است و قسمتی از آن در دفتری بهنام چراغ لاله یا دیوان خسرو در سال ١٣٧١ به چاپ رسید، اینک به چاپ چهارم رسیده است. آقای خسرو علاوه بر مدایح و مراثی که در ستایش از رشادتها و شجاعتها و مکارم اخلاقی ائمه اطهار (ع) سروده، غزلیات و پندیات و مخصوصا در اشعار انقلابی درباره هشت سال دفاع مقدس و پیروزی انقلاب اسلامی سهم بسزایی دارد. یادم هست که در چند مورد، تحت تعقیب رژیم سابق قرار گرفت.حسین حداد؛ راز سر به مهراز نویسندگان مطرح حوزه ادبیات داستانی بود که در سال ١٣٨٥ بر اثر ابتلاء به بیماری درگذشت . از جمله آثار او میتوان به؛ "کتابشناسی قصههای قرآنی" ، "کتابشناسی داستانهای جنگ" ، "کتابشناسی داستانهای انقلاب"، "فهرستگان مباحث نظری ادبیات داستانی" ، "راز سر به مهر (مجموعه داستانهای عاشورایی)" ، تصحیح و تلخیص سه جلد کتاب متون کهن برای جوانان با عنوانهای "کلیله و دمنه" ، "خسرو و شیرین"، "هفت شهر عشق" و "زیر و بم داستان" اشاره کرد . مجتبی رحماندوست درباره مرگ مرحوم حداد معتقد است که او رزمنده دفاع مقدس بوده و احتمالا شیمیایی شده مرگ وی مرگی شهادت گونه بوده است. رضا امیرخانی درباره حداد می گوید : از طریق خواندن اثر نویسنده میتوان به قسمتی از روحیات و اخلاق حسن حداد پی برد . در کتاب زیر و بم داستان ، مرحوم حداد ذرهای توهین و بیاحترامی به هیچکدام از شخصیتهای ادبی نمیبینیم و از همین کتاب میتوان به شخصیت آن مرحوم پی برد.یکی از بهترین دوران زندگیام ، دورانی بوده که در کنار حسین حداد کار می کردم.